Альцхаймерын өвчин буюу мартамхай болж ой санамж муудах нь их тархины бор гадаргууны шанаа, зулай, дагзны орчмыг хамарсан хатингаршилттай холбоотой үүсдэг. Энэ өвчнийг өтлөлттэй холбоотой тэнэгрэлийн өвчний (зөнөх) нэгэн хувилбар гэж үздэг. Их Британи улсад 944,000 орчим хүн энэ өвчнөөр шаналаж байгаа бол АНУ-д 7 сая орчим хүмүүс байдаг гэсэн судалгаа байна. Харин Монголд хэдэн хүн энэ өвчнөөр шаналж, өвдөж буй судалгаа тоо баримт тодорхойгүй байдаг.
Профессор, судлаач, мэргэшсэн сувилагч Жунь Андревс нь энэхүү өвчнөөр шаналж байгаа хүмүүстэй олон жил ойр ажилласан ба Альцгеймер өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх тусгай хоолны дэглэм байхгүй ч таны зүрхэнд сайн зүйл таны толгойд сайн байдаг гэж зөвлөжээ. Өнгөрсөн жил АНУ-ын нэгэн судалгаагаар MIND хоолны дэглэмийг баримталж, бууцай, байцаа зэрэг ногоон навчит ногоог чухалчилдаг хэрэглэдэг хүмүүсийн тархинд Альцгеймерийн өвчин үүсгэгч уураг бага байдаг болохыг тогтоожээ.
Бүхэл үр тариа, сэвэг, шар буурцаг зэрэг буурцагт ургамлууд нь зүрхний эрүүл мэнд, танин мэдэхүйн үйл ажиллагаанд тустай байдаг. Mediterranean болон MIND хоолны дэглэмийн гол бүрэлдэхүүн хэсэг болох оливын тос нь тархины эрүүл мэндэд сайн байдаг.
2022 онд АНУ-ын 92,000 гаруй насанд хүрэгчдийн дунд хийсэн судалгаагаар оливын тосыг их хэмжээгээр хэрэглэх нь мэдрэлийн эсийн доройтлын улмаас нас барах эрсдэлийг 29 хувиар бууруулдаг болохыг тогтоожээ. Чидун жимсний тосыг огт хэрэглэдэггүй эсвэл ховор хэрэглэдэг хүмүүстэй харьцуулахад нас барах эрсдэл 8-34 хувиар буурсан нь судалгаагаар нотлогджээ.
