ДЭМБ-ын дүн мэдээнээс харахад, дэлхийд 6 хүн тутмын 1 нь хорт хавдраар хорвоог орхидог гэсэн тоо байдаг. Мөн жилдээ 18 сая орчим хүнд хорт хавдар шинээр оношлогддог бол түүнээс 9,6 сая нь нас бардаг. Энэ дундаас улаан хоолойн хавдар жилдээ шинээр 500 мянга орчим оношлогддог байна.
Манай улсын хувьд 2023 оны үзүүлэлтээр элэг, ходоод, уушгины дараагаар улаан хоолойн хавдар оржээ. Дэлхийн улаан хоолойн хавдрын үзүүлэлтээрээ дэлхийн 185 орноос хоёрдугаарт жагсдаг нь харамсалтай.
Улаан хоолой бол үүдэн шүднээс ходоодны амсар хүртэл 40 орчим см урт, нарийхан хөндийт эрхтэн. Улаан хоолой нь ходоод гэдэсний замын хэсэг юм. Бид хоол идэхэд хоол хүнс улаан хоолойгоор дамжин ходоодонд ордог. Хавдар бол гаднаас халдварлаж орж ирдэг өвчин биш бөгөөд эд эрхтэн дотроосоо өөрөөсөө үүсч байгаа өвчин юм. Ихэвчлэн хувь хүний буруу зуршлаас шалтгаалдаг байна. Жишээ нь: Улаан хоолойн салст бүрхүүлд олон жилийн турш үргэлжилсэн гаднын сөрөг нөлөөлөл, хүчилд түлэгдсэний улмаас бүтэц нь алдагдаж, эсийн хувиралд орж хавдар үүснэ.
Зураг 1: Монгол Улсын хүн амын эрүүл мэндийг илтгэх зарим үзүүлэлт 2023
Хоол, цайг халуунаар ууж иддэг хүмүүс улаан хоолойн хавдраар өвчлөх эрсдэл хамгийн өндөр. Давсны хэрэглээ, тэр дундаа удаан хадгалсан, лаазтай, давсалсан, иссэн бүтээгдэхүүн бас нөлөөлнө. Цээж гашуу оргих, сөөргөө үүссэн тохиолдолд эмчид үзүүлж зөвлөгөө авах нь чухал. Манай улсын хувьд бүс нутаг, зан үйл, хоол хүнсний уламжлалт онцлогоос шалтгаалаад улаан хоолойн хорт хавдар баруун бүс нутаг болон Хөвсгөлд тохиолдол илүүтэй байдаг. Цай, хоолоо хэт халуунаар нь ууж идэх, мөн давс их хэрэглэдэгтэй холбоотой.
Иргэн та улаан хоолойн хавдраас сэргийлж архи, тамхи, буруу зан үйлээс татгалзах, давсны хэрэглээг бууруулах, хоол цайгаа бүлээсгэж хэрэглэх мөн 40-өөс дээш насны хүмүүс урьдчилан сэргийлж жилд нэг удаа дурандуулж байх нь зүйтэй хэмээн мэргэжлийн байгууллагууд зөвлөдөг байна.
